Page 187 - บูรพศิลปิน58

172
บูรพศิลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
นายประสงค์ ปัทมานุช
ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม)
พุทธศักราช ๒๕๒๙
เกิด ๒๙ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๖๑ ที่กรุงเทพมหานคร
(จังหวัดธนบุรีเดิม)
ถึงแก่กรรม ๒ เมษายน พ.ศ. ๒๕๓๒
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๖ - รัชกาลที่ ๙)
ประวัติและการทำ�งาน
“ปัทมานุช” เป็นนามสกุลที่ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้ าอยู่หัว
พระราชทาน นายประสงค์ ปัทมานุ ช เป็ นผู้ ที่มี แววทางศิลปะมาแต่เยาว์วั ย
ได้แสดงความสามารถให้ประจักษ์ เมื่อบิดาพาไปดูงิ้ว และกลับมาถึงบ้านสามารถ
เขียนหน้างิ้วได้ทุกตัว ด้านการศึกษาวิชาสามัญ เข้าเรียนที่โรงเรียนวัดพิชัยญาติ
ฝั่งธนบุรี จากนั้นเข้าเรียนศิลปะขั้นต้นที่โรงเรียนเพาะช่ าง ๔ ปี และศึกษาต่อที่
โรงเรียนประณีตศิลปกรรม เป็นลูกศิษย์รุ่นแรกของศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี จบการศึกษาเมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๓
เข้ารั บราชการที่แผนกหัตถศิ ลป กรมศิลปากร เมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๔ ในระหว่างนั้นโรงเรียนประณีตศิลปกรรมได้
ยกฐานะเป็นมหาวิทยาลัยศิลปากร เมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๖ นายประสงค์ ปัทมานุช ก็ได้เป็นอาจารย์ รุ่นแรกและได้สร้างศิษย์ซึ่ง
มีชื่อเสียงต่อมาหลายท่าน บางท่านได้เป็นศิลปินแห่ งชาติ เช่น นายสวัสดิ์ ตันติสุข นายพู น เกษจำ�รัส เป็นต้น ระหว่ างที่
อยู่มหาวิทยาลัยศิลปากรได้มีส่วนช่วยวางรากฐานการศึกษาของมหาวิทยาลัยศิลปากรในยุคบุกเบิกเป็นเวลาพอสมควร
ได้ทุ่มเท และอุทิศตนให้กับการสอน โดยเฉพาะวิชาจิตรกรรม ซึ่งมีความรู้ และความสามารถสูงทั้งแบบไทยประเพณี
ไทยสมัยใหม่ และแบบสากล รับราชการเป็นเวลารวม ๗ ปี หลังจากนั้นจึงได้ย้ายไปทำ�งานประจำ�ที่ธนาคารออมสิน
อันเป็นงานด้านโฆษณาและการออกแบบ และได้บุกเบิ กงานศิลปะ ตกแต่งและโฆษณาศิลป์ เช่น โปสเตอร์ สิ่งพิมพ์
ปฏิทิน เป็นผู้ที่มี ความชำ�นาญในการใช้สีโปสเตอร์และสีฝุ่นมาก นอกจากทำ�งานประจำ�ที่ธนาคารออมสินแล้ว ยังทำ�งาน
ศิลปะส่ วนตัวนอกเวลางาน ทำ �ให้สามารถสร้ างสรรค์ผลงานศิลปะอย่ างต่อเนื่ อง ทั้งยังเป็นผู้มี สมาธิเป็ นอย่างมาก
แม้จะเกษียณอายุจากการทำ�งานเมื่ อ พ.ศ. ๒๕๒๒ แล้วก็ตาม แต่ ก็ยังทำ�งานด้านศิลปะต่อไป
นายประสงค์ ปัทมานุช ถึงแก่กรรมด้วยโรคเบาหวาน เมื่ อวันที่ ๒ เมษายน พ.ศ. ๒๕๓๒ สิริอายุ ๗๑ ปี
ผลงานสำ�คัญ
 เป็นผู้มีความสามารถด้านจิตรกรรมทั้งแบบไทยและแบบสากล
 เป็นผู้ริเริ่มงานจิตรกรรมไทยและสากลยุคใหม่ เป็นผู้ริเริ่มการเขียนแบบสัญลักษณ์และภาพแบน
 เป็นผู้นำ�เอารู ปแบบภาพของไทยมาผสมกับเทคนิคการเขียนภาพแบบสากลจนเป็นผลสำ�เร็ จโดยใช้สี
โปสเตอร์จนได้รับรางวัลเกียรตินิยมเหรียญทอง เหรียญเงิ น เหรียญทองแดง จากงานแสดงศิลปกรรม
แห่งชาติ ได้แก่ ครั้ งที่ ๑ พ.ศ. ๒๔๙๒ ได้รั บรางวัลที่ ๒ ครั้ งที่ ๒ พ.ศ. ๒๔๙๓ ได้รั บรางวัลที่ ๑ ชื่อผลงาน
“วัดพระแก้ว” ครั้งที่ ๓ พ.ศ. ๒๔๙๔ ได้รับรางวัลที่ ๑ ชื่อผลงาน “นางฟ้ านครวัด” ครั้ งที่ ๔ พ.ศ. ๒๔๙๖
๓๐
สมัยรั ตนโกสินทร์