Page 164 - บูรพศิลปิน58

149
บูรพศิ ลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
นายคำ �หมา แสงงาม
ศิลปินแห่งชาติ สาขาทั ศนศิลป์ (การปั้นแกะสลัก)
พุทธศักราช ๒๕๒๙
เกิด พ.ศ. ๒๔๓๔ ที่จังหวัดอุ บลราชธานี
ถึงแก่กรรม ๓ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๓๓
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ ๕ - รัชกาลที่ ๙)
ประวัติ และการทำ�งาน
นายคำ�หมา แสงงาม เป็ นบุตรของ นายเคน และนางคํ้า แสงงาม
เรียนหนังสือควบคู่ กับวิชาช่างกับพระภิกษุที่วัดศรีนวล จังหวัดอุบลราชธานี ตั้งแต่
อายุ ๖ ปี เมื่ออายุ ๑๐ ปี ได้บรรพชาเป็นสามเณร พระอาจารย์ได้พาไปปฏิบัติงาน
ยังสถานที่ต่ างๆ จนเกิดความชำ�นาญ เริ่มจากการทำ �ลวดลายประดับโลงศพ
งานสำ�คัญที่ทำ�ให้ มี ประสบการณ์เป็ นอย่างมากคือ การบู รณะพระธาตุพนม
อีกทั้งยังได้ติดตามพระอาจารย์ไปทำ�งานช่างทั่วภาคอีสาน นายคำ�หมาได้ลาจาก
เพศบรรพชิต เมื่ ออายุ ๒๖ ปี และแต่งงานกับสตรีในหมู่บ้าน มีบุตรด้วยกัน ๔ คน ช่วงนี้ต้องทำ�งานหนัก ทั้งยังศึกษา
หาความรู้เพิ่มเติมจาก ตำ�ราภาษาไทยภาคกลางและภาษาถิ่นจนแตกฉานวิ ชาช่างแบบโบราณ รวมทั้งคติความเชื่อของ
ชาวอีสาน วรรณกรรมอีสาน ประกอบกับยึดมั่นในหัวใจของการทำ�งานช่าง คือต้ องมีความประณีต รวดเร็ว ประหยัด
วั ตถุและเวลา ทำ�ให้มี ความรู้อย่างถ่ องแท้ในงานช่าง จนผลงานเป็นที่ยอมรั บของคนอีสาน ถึงกั บตั้งสมญานามว่ า
“ช่างเทวดา” “ช่างเนรมิต” เป็นช่างคนเดียวของภาคอีสานที่มีความสามารถในการทำ�นกหัสดีลิงค์ได้อย่างสวยงาม
นายคำ�หมา แสงงาม ถึ งแก่กรรมด้ วยโรคชรา เมื่อวันที่ ๓ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๓๓ สิริอายุ ๙๙ ปี
ผลงานสำ�คัญ
 ด้วยความโดดเด่ นในฝีมื อการก่อสร้ างและการบูรณะถาวรวัตถุประเภท โบสถ์ วิหาร ศาลาการเปรียญ
หอระฆัง ฯลฯ อันเป็นสิ่งปลูกสร้างทางพระพุทธศาสนา ได้สร้ างชื่อเสียง จนเป็ นที่ยอมรับในวงกว้ าง
ผลงานที่ได้ รับการยกย่อง ได้แก่ การบูรณะวัดพระศรี รัตนศาสดาราม, การบูรณะองค์พระธาตุพนม,
การปั้นและหล่ อพระพุทธรู ปสำ�คัญ การบูรณะโบสถ์และซุ้มประตูวั ดเอี่ยมวรนุช กรุงเทพมหานคร และ
เมรุเผาศพชั่วคราวเป็นจำ�นวนมาก
 ด้านงานแกะสลัก เป็นผู้บุกเบิกการแกะเทียนพรรษาที่นับเป็นรูปแบบใหม่ ในยุคนั้น ซึ่ งแต่เดิมต้นเทียนมี
ลักษณะเรียบง่ายคือการนำ�เทียนมาติดกับลำ�ไม้ไผ่ โดยมีกระดาษจังโก (กระดาษสีเงินสีทอง) ลายฟันปลา
ปิดรอยต่อเท่านั้น ต่อมามีการหล่อเทียนเป็นลวดลายต่างๆ นำ�ไปติดที่ลำ�ต้นเทียนเพื่อความสวยงาม และมี
การประกวดเกิดขึ้นในเวลาต่อมา จนกระทั่ง พ.ศ. ๒๕๐๒ นายคำ�หมา แสงงาม ได้คิดและแกะสลักต้นเทียน
โดยไม่ต้ องพิมพ์ ดอกมาติด เหมือนเช่นที่ช่างรุ่ นก่ อนๆ ทำ�ให้ ต้ นเทียนแกะสลักที่ นายคำ�หมาทำ �นั้น
มี ความสวยงามแปลกใหม่ และได้รับรางวั ลชนะเลิศการประกวดเทียนพรรษาของจังหวัดอุ บลราชธานี
และใกล้เคียงเป็นประจำ �ทุกปี นับได้ว่าเป็นต้นแบบให้แก่ช่างฝีมือในยุคนั้นเป็นต้นมา และพัฒนามาเป็น
๑๙
สมัยรัตนโกสิ นทร์