Page 149 - บูรพศิลปิน58

134
บูรพศิลปิน พ.ศ. ๒๕๕๘
ขรัวอินโข่ง
เกิด ไม่ปรากฏหลักฐาน
มรณภาพไม่ปรากฏหลักฐาน
ยุคสมัย รัตนโกสินทร์
ประวัติและการทำ�งาน
ขรัวอินโข่ ง เดิมชื่ อ “อิน” เป็นศิลปินที่มีชื่อเสียงในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นชาว
บ้านบางจาน จังหวัดเพชรบุรี อันเป็นถิ่นกำ�เนิดของศิ ลปินชั้นครูหลายคน ประวัติของท่านไม่ชัดเจนและไม่มี หลักฐาน
ปรากฏ ขรัวอินโข่งเป็นจิตรกรที่ถือเพศบรรพชิตตลอดชีวิ ต บวชเป็นภิกษุ ที่วัดราชบุรณะ (วั ดเลียบ) กรุงเทพฯ
ขรัวอินโข่ ง น่าจะเป็นชื่ อที่ใช้เรี ยกในหมู่ ประชาชนทั่วไปในสมั ยนั้ น ส่วนนามที่เป็นทางการเรียกว่ า
“พระอาจารย์อิน” อุปนิสัยของท่านเป็นคนรักสันโดษ ไม่ชอบรั บแขก ชอบอยู่คนเดียวภายในกุฎิ ในระหว่างที่อยู่คน
เดียวนั้นก็จะใช้สมาธิ นึกแบบร่างสำ�หรับเขียนที่ผนังพระอุโบสถหรืออาคารอื่นๆ
ขรัวอินโข่ง เป็นจิตรกรที่ใกล้ชิดเบื้องพระยุ คลบาทและมีฝี มือเป็นที่พอพระราชหฤทัยของพระบาทสมเด็ จ
พระจอมเกล้าเจ้าอยู่ หัวเป็นอย่างมาก ผลงานในระยะเริ่มแรกได้ยึดถื อเนื้อหาและรูปแบบเดิ มตามลักษณะจิตรกรรม
ไทย เช่น วาดภาพที่เกี่ยวกับชาดก และเรื่องราวเกี่ยวกับพระพุทธศาสนา อาทิ ภาพวาดที่หอราชกรมานุสร ภาพวาดที่
วัดมหาสมณาราม ฯลฯ ต่อมาจึงเขียนภาพปริ ศนาธรรม และได้มีการพั ฒนาแนวคิดออกจากลัษณะเดิม โดยใช้ตั วละคร
และสถานที่เป็นแบบตะวันตก มีลักษณะภาพเป็นสามมิติซึ่งถือเป็นภาพที่มีความลึก นั บเป็นคนแรกที่นำ�เอาทั ศนวิสัย
แบบนี้มาใช้ การใช้สีก็ไม่ฉูดฉาด ภาพมีความกลมกลืนและลอยเด่นขึ้นมาเหมือนภาพในความฝันท่ามกลางความสลัว
ของสีเทาและดำ�เข้ม
ส่วนด้านเนื้อหา ได้สะท้อนให้ เห็นถึงสังคมในสมัยนั้นได้ชัดเจน ภาพแบบไทยในระยะแรกแสดงให้เห็นสภาพ
ชีวิตของชาวชนบท รวมถึงศาสนกิ จที่พุ ทธศาสนิกชนพึงกระทำ� เช่ น ภาพวาดภายในพระอุโบสถวั ดมหาสมณาราม
จังหวัดเพชรบุรี กล่าวถึงการไปนมัสการพระพุทธบาท แสดงบรรยากาศชัดเจน ส่ วนภาพในหอราชกรมานุสร เป็นภาพ
ไฟไหม้ปราสาทราชวังของกรุงศรีอยุธยา แสดงความล่มจ่มของอาณาจั กรที่รุ่งเรืองในอดีต
ภาพปริศนาธรรมที่ วัดบวรนิเวศและวัดบรมนิวาส ได้บันทึกเหตุการณ์ในสมัยรั ชกาลที่ ๔ ได้เป็นอย่ างดี
ทั้งการเมื อง การต่างประเทศ และสภาพสังคมสมัยนั้นที่ ประเทศไทยกำ�ลังตื่นตัวและเปิดประเทศติดต่อกับชาวตะวันตก
โดยเฉพาะประเทศสหรัฐอเมริ กา ได้ส่ งมิชชันนารีเข้ ามาเผยแพร่ศาสนาและได้นำ�วิ ทยาการใหม่ๆ เข้ามาด้วย
ภาพปริศนาธรรมนี้ นับเป็นจินตนาการที่น่าทึ่งมาก เพราะขรัวอินโข่ งไม่เคยเดินทางไปต่างประเทศเลย แต่สามารถ
สร้างจินตนาการขึ้นมาได้ คือ จากการได้เห็ นวิถีชีวิ ตประจำ�วันของฝรั่งที่เข้ามาในประเทศไทย อาทิ ขี่ม้ า เดินเล่น
พักผ่อนและการสังสรรค์ และยั งได้เห็นสภาพบ้านเมืองจากภาพพิมพ์ที่พวกมิชชันนารีเข้ามาเผยแพร่ ซึ่งเป็นเรื่องที่แปลก
ดังที่สมเด็จฯ กรมพระยาดำ�รงราชานุ ภาพ ทรงสันนิษฐานว่า ขรัวอินโข่งน่าจะเห็นจากรูปภาพแล้วมาจินตนาการได้เช่นกัน
ขรัวอินโข่ง เป็นจิตรกรที่มีชื่อเสียงและมีฝีมื อสูงมากผู้หนึ่ งของกรุงรัตนโกสินทร์ ผลงานของท่านนับเป็นมรดก
ทางศิลปกรรมที่ลํ้าค่ า และเป็นผู้ที่นำ�จินตนาการใหม่เข้ามาใช้ในงานจิตรกรรมไทย เช่น การใช้ สี การวางภาพและการ
เชื่อมภาพที่มีมิ ติความลึกได้ อย่างเหมาะสม อันเป็นแนวทางให้ศิลปินรุ่นหลังได้แบบอย่างสืบมา
๙
สมัยรั ตนโกสินทร์