19
นิ
ทาน
คุ
ณธรรม
นิ
ทาน
คุ
ณธรรม
18
พญาเอกราชยิ
นดี
กั
บพระโอรส จึ
งสละราชบั
ลลั
งก์
ให้
ครองเมื
องต่
อ ทรงพระนามว่
า
“พญาคั
นคาก”
พญาคั
นคากตั้
งอยู่
ในทศพิ
ธราชธรรม มี
เดชานุ
ภาพ
เป็
นที่
เลื่
องลื
อ จนเมื
องน้
อยใหญ่
ต่
างมาสวามิ
ภั
กดิ์
แต่
ก็
ทำ
�ให้
มี
ผู้
เดื
อดร้
อน คื
อ
พญาแถน
ผู้
อยู่
บนฟากฟ้
า
เพราะมนุ
ษย์
หั
นไปส่
งส่
วยให้
พญาคั
นคากจนลื
มบู
ชาพญาแถน
จึ
งแกล้
งงดสั่
งพญานาคไม่
ให้
ไปให้
น้ำ
�ในฤดู
ทำ
�นา ทำ
�ให้
เกิ
ด
ความแห้
งแล้
ง ข้
าวยากหมากแพง ชาวเมื
องจึ
งไปร้
องขอ
พญาคั
นคาก
ให้
ช่
วย
พญาคั
นคากจึ
งเกณฑ์
กองทั
พสั
ตว์
มี
พิ
ษทั้
งหลาย ได้
แก่
มด ผึ้
ง แตน ตะขาบ กบ เขี
ยด เป็
นอาทิ
ทำ
�ทางและยกทั
พขึ้
นไป
สู้
กั
บพญาแถน โดยส่
งมด ปลวกไปกั
ดกิ
นศั
สตราวุ
ธของพญาแถน
ที่
ตระเตรี
ยมไว้
ก่
อน ทำ
�ให้
เมื่
อถึ
งเวลารบ พญาแถนไม่
มี
อาวุ
ธ
แม้
จะร่
ายมนต์
ก็
ถู
กเสี
ยงกบ เขี
ยด ไก่
กา กลบหมด เสกงู
มากั
ดกิ
น
กบ เขี
ยด ก็
โดนรุ้
ง (แปลว่
าเหยี่
ยว) ของพญาคั
นคากจั
บกิ
น
อี
กทั้
งสั
ตว์
มี
พิ
ษก็
ยั
งไปกั
ดต่
อยพญาแถนจนต้
องยอมแพ้
ในที่
สุ
ด
พญาคั
นคากจึ
งเริ่
มเจรจาต่
อพญาแถน ขอให้
เมตตา
ชาวเมื
อง ประทานฝนตามฤดู
กาลทุ
กปี
พญาแถนแสร้
งว่
าลื
ม
พญาคั
นคากจึ
งทู
ลเสนอว่
าจะให้
ชาวบ้
านจุ
ดบั้
งไฟขึ้
นมาเตื
อน
พญาแถนก็
เห็
นชอบด้
วย
ตั้
งแต่
นั้
น
เป็
นต้
นมา ทุ
กๆ เดื
อนหกซึ่
งเป็
นช่
วงเริ่
มฤดู
ทำ
�นา ชาวอี
สานจึ
งมี
ประเพณี
บุ
ญบั้
งไฟเพื่
อบู
ชาพญาแถน เพื่
อจะได้
อำ
�นวยความสะดวกตลอดฤดู
เพาะปลู
ก และเมื่
อพญาแถน
ประทานฝนลงมาถึ
งพื้
นโลกแล้
ว บรรดากบ เขี
ยด คางคกที่
เป็
นบริ
วารของพญาคั
นคาก
ก็
จะร้
องประสานเพื่
อแสดงความขอบคุ
ณต่
อพญาแถน
นิ
ทานเรื่
องนี้
สอนให้
รู้
ว่
า
คนในชาติ
ไม่
ว่
าจะเป็
น
ชนชั้
นปกครองหรื
อราษฎร หากมี
ใจรั
กชาติ
ศาสนา
พระมหากษั
ตริ
ย์
ก็
จะร่
วมมื
อร่
วมใจ
ทำ
�สิ่
งที่
เป็
นประโยชน์
ต่
อชาติ
บ้
านเมื
อง
เพื่
อความร่
มเย็
นเป็
นสุ
ข